در گزارش قبلی در خصوص وضعیت کلی صنعت پرداخت الکترونیک و نیز مقایسه شش ماه ابتدای سال جاری در خصوص تعداد تراکنش ها و ارزش تراکنش ها با شش ماه ابتدای سال 1395 صورت گرفته است که می توانید از لینک زیر آن را مطالعه بفرمایید

https://www.nahayatnegar.com/analysis/70878

اما در این قسمت بیشتر بر روی شرکت های psp و عملکرد آن ها متمرکز شدیم.

ابزارهای پذیرش

به طور کلی سه نوع ابزار پذیرش پایانه فروش، درگاه اینترنتی و درگاه موبایلی وجود دارد.  بر روی هر کدام از این ابزارها نیز سه خدمت فروش- پرداخت قبض و خرید شارژ و مانده گیری صورت می­ پذیرد.

پرداخت از طریق تلفن همراه به صورت پرداخت از طریق کدهای ussd – QR code – پرداخت از طریق NFC وپرداخت از طریق اپلیکیشن ها و... صورت می­پذیرد.

ابتدا نگاهی به روند شش ماهه افزایش تعداد ابزارهای فعال سیستمی، طبق گزارش شاپرک، می ­اندازیم. منظور از ابزار فعال سیستمی، آن دسته از ابزاری است که وضعیتشان در سوئیچ شاپرک، فعال تعریف شده است.

جدول زیر رشد ماهانه ابزارهای فوق را به تفکیک نشان می­دهد. همچنین مقاسیه بین شش ماه ابتدای سال 1395 و شش ماه ابتدای سال جاری نشان می دهد که اولا تعداد هر سه ابزار نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد خوبی داشته است. ثانیا بیشترین رشد را به ترتیب ابزار پذیرش اینترنتی- ابزار پذیرش موبایلی و پایانه فروش را دارد.

آنچه که مشخص است ابزارهای پرداخت اینترنتی و علی الخصوص موبایلی رشد خیلی شارپی داشتند. این رشد از خرداد به تیر خیلی واضح است. در ادامه هم نمودارهایی که نشان دهنده رشد این ابزار در شش ماه ابتدای سال است را به تفکیک آورده ایم.

به دلیل فراگیر تر بودن پایانه­ های فروش و اینکه بیشترین تعداد تراکنش و ارزش تراکنش در اختیار این ابزار است روند شش ماهه سهم هر یک از شرکت­ های پرداخت الکترونیک را از کارتخوان­ های فعال سیستمی در جدول زیر آورده ­ایم. شرکت تجارت الکترونیک- به پرداخت ملت- کارت اعتباری ایران کیش و پرداخت الکترونیک سامان در رتبه اول تا چهارم قرار دارند. و آنچه که مشهود است سهم سایان کارت در این شش ماه کاهشی و فن­ آواکارت افزایشی بوده است. فن ­آوا کارت که جزء گروه فن­ آوا است، رشدش در سودآوری این گروه و به تبع در قیمت آن که در بازار پایه در حال معامله است، تاثیر می­ گذارد.

اما سهم شرکت ها از ابزار فعال سیستمی درگاه رایانه و موبایل ازخرداد تا شهریور گزارش شده است که در جدول زیر آورده ­ایم:

 مورد جالبی که در این جدول وجود دارد این است که آسان پرداخت پرشین با سهم اندکی که از ابزار موبایلی در اختیار دارد چگونه بازار تراکنش این بخش را در دست دارد. و برعکس به پرداخت ملت است . این دو شرکت عکس یکدیگر در داشتن سهم از ابزار فعال سیستمی در بخش موبایل و درگاه اینترنت هستند و عملکردشان هم متفاوت است. به پرداخت ملت بیشترین تراکنش را بر روی درگاه اینترنت دارد.

بررسی سهم شرکت ها از تعداد تراکنش­ها

با مقایسه ماهانه سهم شرکت­ های پراخت الکترونیک و نیز مقایسه با دوره مشابه سال قبل، متوجه می­ شویم که شرکت به­ پرداخت ملت هنوز صدر نشین است و قصد ندارد که جای خود را به شرکت دیگری بدهد. اما روند سال جاری نشان دهنده افزایش سهم شرکت­ های تجارت الکترونیک پارسیان- پرداخت الکترونیک سداد و فن ­آوا کارت است.

شرکت ها بر کدام  ابزار تمرکز بیشتری دارند

در بخش­ های قبلی با استفاده از شاخص هرفیندال- هیرشمن، نشان دادیم که تمرکز بازار پرداخت الکترونیک بیشتر بر روی درگاه­های اینترنتی و موبایلی است و در خصوص پرداخت موبایلی تقریبا انحصار وجود دارد. به این معنی که شرکت­ های زیاد روی این بخش فعال نیستند. اما بررسی روند شش ماهه این شاخص در خصوص پرداخت موبایلی نشان دهنده این موضوع است که شرکت ­های دیگری نیز در حال ورود به این بخش هستند چرا که عدد این شاخص در دوره مورد بررسی، کاهش بوده است.

اما در خصوص شرکت­ ها، در گزارش شش ماه ابتدایی شاپرک، سه شرکت به­ پرداخت­ ملت، تجارت­ الکترونیک ­پارسیان و پرداخت الکترونیک سامان بیشترین سهم بازار اینترنتی را داشتند و همچنین سه شرکت آسان­ پرداخت پرشین، پرداخت ­الکترونیک­ سامان و پرداخت­ نوین­ آرین در بازار موبایلی تاثیر­گذار بوده اند.

در قسمت پایانه ­های فروشگاهی نیز به ترتب شرکت های به ­پرداخت ملت- پرداخت الکترونیک سامان- تجارت الکترونیک پارسیان- آسان پرداخت پرشین و کارت اعتباری ایران کیش دارای بیشترین تاثیر هستند.

پرواضح است که بازار بر روی پرداخت­ های غیر نقد و به خصوص موبایلی، بیشتر متمرکز شده است که البته خیلی دیر هم عمل کرده و از بازار جهانی عقب افتاده است. رشد این تمرکز را از گزارشات چندین صفحه ­ای شاپرک می ­شود متوجه شد البته اگر شرکت­­ ها گزارش واقعی­ تری  بر این اساس منتشر کنند، این تمرکز و رقابت بین شرکت ها را بهتر می توان دید.

معصومه عیدانی